Bước tới nội dung

Phụ lục:Từ điển thuật ngữ

Từ điển mở Wiktionary
(Đổi hướng từ бот.)

Trang này chú giải thuật ngữ được sử dụng trong phần nội dung của từ điển này.

cách
Phạm trù ngữ pháp được sử dụng nhằm thể hiện quan hệ và vai trò giữa các từ ở trong một câu hoặc một cụm từ. Một số các cách bao gồm danh cách, sinh cách, dữ cách,...
cổ xưa
Không còn được sử dụng rộng rãi nữa, nhưng vẫn có thể bắt gặp nó trong một số văn bản đương đại, đặc biệt là những tác phẩm muốn tạo phong cách cổ kính, chẳng hạn như các tác phẩm tiểu thuyết lịch sử. Ví dụ, trong Tiếng Anh, các đại từ theethou là những từ cổ xưa, giờ vẫn được dùng trong một vài văn bản đương đại, nhưng giờ đây gần như đã được thay thế hoàn toàn bằng you. Cổ xưa là một thuật ngữ mang ý nghĩa mạnh hơn lỗi thời nhưng lại không mạnh bằng không còn dùng.
CN
Viết tắt của "Công Nguyên".
dữ cách
Cách thường được sử dụng làm bổ ngữ gián tiếp cho một động từ. Lấy ví dụ, trong tiếng Latinh, trong câu Sextus Claudiae fābulam dīxit (Sextus kể cho Claudia một câu chuyện), từ "Claudiae" (Claudia) được chia ở dữ cách.

Đ

[sửa]
đếm được
Danh từ có thể được sử dụng tự do với mạo từ không xác định (a hoặc an trong tiếng Anh) và với số, do đó có dạng số nhiều.
đối cách
Cách thường được sử dụng làm tân ngữ trực tiếp cho một động từ. Lấy ví dụ, trong tiếng Latinh, trong câu Puella puerum amat (Cô bé yêu cậu bé), "puerum" (cậu bé) được chia ở đối cách.
Đph
Viết tắt của "Từ địa phương", là những từ được sử dụng hạn chế ở một hoặc vài địa phương nào đó. Từ địa phương là một bộ phận của phương ngữ.
giảm nhẹ nghĩa
Hình thức giảm nhẹ nghĩa, âu yếm, trìu mến nhỏ bé thường được sử dụng để biểu đạt những mối quan hệ thân thiết, gần gũi.
kh.
Viết tắt của "khoảng". Một trích dẫn có ghi thông tin chẳng hạn như "kh. 1924" có nghĩa phần đó được trích dẫn từ ngữ liệu có từ khoảng những năm 1924.
không còn dùng
Không còn được sử dụng nữa. Không còn dùng là một thuật ngữ mang ý nghĩa mạnh hơn so với lỗi thờicổ xưa.
không đếm được
Danh từ không thể được sử dụng tự do với số hoặc mạo từ không xác định, và do đó thường không có dạng số nhiều. Nhiều ngôn ngữ không phân biệt danh từ đếm được và không đếm được.
Kng.
Viết tắt của khẩu ngữ.
lóng, từ lóng, tiếng lóng
Từ ngữ riêng trong một tầng lớp hoặc một nhóm người nào đó, nhằm chỉ để cho trong nội bộ hiểu được với nhau. Các từ ngữ như vậy thường nằm ngoài cách sử dụng thông thường và hầu như không phù hợp trong bối cảnh trang trọng.
lỗi thời
Từng phổ biến trong quá khứ, đôi khi vẫn được dùng ở hiện tại nhưng bây giờ không còn hợp thời. Ví dụ, trong tiếng Anh, từ gay (theo nghĩa "sáng sủa", "hạnh phúc") là một từ lỗi thời. Lỗi thời là một thuật ngữ mang ý nghĩa yếu hơn so với không còn dùngcổ xưa.
ly cách
Cách được dùng để diễn tả sự tách biệt, sự tách ra, sự di chuyển khỏi một cái gì đó. Ly cách thường được sử dụng độc lập hoặc đi kèm với một số giới từ nhất định. Lấy ví dụ, trong tiếng Latinh, trong câu Ē Vietnamiā oriundus est Vincentius (Vincent đến từ Việt Nam), từ "Vietnamiā" (Việt Nam) được chia ở ly cách và đứng sau giới từ "ē". Trong một số ngôn ngữ, chẳng hạn như tiếng Latinh, ngoài để diễn tả sự tách biệt, ly cách còn có thêm nhiều cách dùng khác như: chỉ nguyên nhân, nơi chốn, thời gian,...
SCN
Viết tắt của "sau Công Nguyên".
so sánh
Từ so sánh so sánh đối tượng này với một hoặc nhiều đối tượng khác nhau.
so sánh được
Từ tính từ hoặc trạng từ: có thể so sánh, có dạng so sánh hơn và so sánh nhất kết thúc bằng -er và -est (chỉ tính từ), hoặc kết hợp với các từ more hoặc most, hoặc trong một số trường hợp kết hợp với furtherfurthest.
so sánh hơn
Tính từ so sánh tương đối, thường biểu thị "ở mức lớn hơn" nhưng không phải "ở mức cuối cùng". Trong tiếng Anh, dạng so sánh hơn so sánh giữa 2 người hoặc 2 vật, thường được hình thành bằng cách thêm -er, hoặc sử dụng từ "more".
so sánh nhất
Tính từ so sánh tương đối, biểu thị "ở mức cuối cùng". Trong tiếng Anh, dạng so sánh nhất so sánh giữa 3 người hoặc 3 vật trở lên, thường được hình thành bằng cách thêm -est hoặc sử dụng từ "most".
TCN
Viết tắt của "trước Công Nguyên".
Tech
Viết tắt của Technology, nghĩa là công nghệ học (xem thêm tech để biết thông tin chi tiết) hoặc công nghệ.
thô tục
Từ ngữ được coi là gây khó chịu hoặc tục tĩu.
Xem thêm: xúc phạm, miệt thị.
tuyệt cách
Cách được sử dụng để chỉ bị thể hoặc nghiệm thể của hành động do một động từ biểu thị.
từ mới
Từ được tạo mới hoàn toàn hay từ có thêm nét nghĩa mới trong khoảng thời gian gần đây.
từ tượng thanh
Từ có ngữ âm bắt chước, giống với, hoặc gợi ý âm thanh mà nó mô tả. Ví dụ như các từ bùm, cúc cu, chiếp, bính boong trong tiếng Việt.
từ ghép
Từ được cấu tạo bằng cách ghép những tiếng lại với nhau, các tiếng được ghép có quan hệ với nhau về nghĩa.
viết tắt
Dạng rút gọn của một từ hoặc một cụm từ.
xuất cách
Cách biểu thị rằng một thứ gì đó đến từ một cái gì đó, ở đâu đó hoặc ai đó.

Khác

[sửa]
перен.
Viết tắt của переносное значение, nghĩa là nghĩa bóng.
мед.
Viết tắt của медицинское, nghĩa là Y học.
лингв.
Viết tắt của лингвистический, nghĩa là (thuộc về) ngôn ngữ học.
анат.
Viết tắt của анатомический, nghĩa là (thuộc về) giải phẫu.
нескл.
Viết tắt của несклоняемый, nghĩa là Không biến cách.
физ.
Viết tắt của физический, nghĩa là vật lý.
уст.
Viết tắt của устаревший, nghĩa là Từ cũ.
тех.
Viết tắt của технический, nghĩa là kỹ thuật.
хим.
Viết tắt của химический, nghĩa là (thuộc về) hóa học.
воен.
Viết tắt của военный, nghĩa là (thuộc về) quân sự.
мат.
Viết tắt của математический, nghĩa là (thuộc về) toán học.
бот.
Viết tắt của ботанический, nghĩa là (thuộc về) thực vật học.
собир.
Viết tắt của собирательный, nghĩa là (tính chất) tập hợp.
спорт.
Viết tắt của спорт, nghĩa là (thuộc về) thể thao.