己

Xem thêm: 乙, 已, và 巳

Tra từ bắt đầu bởi
己

Chữ Hán

己	U+5DF1, 己 CJK UNIFIED IDEOGRAPH-5DF1

← 巰
[U+5DF0]

CJK Unified Ideographs

已 →
[U+5DF2]

⼰	U+2F30, ⼰ KANGXI RADICAL ONESELF

← ⼯
[U+2F2F]

Kangxi Radicals

⼱ →
[U+2F31]

giản. và phồn.		己
dị thể		𢀒

Hậu duệ

こ (Chữ hiragana dẫn xuất từ man'yōgana)
コ (Chữ katakana dẫn xuất từ man'yōgana)

Tham khảo

Khang Hi từ điển: tr. 326, ký tự 9
Đại Hán-Hòa từ điển: ký tự 8742
Dae Jaweon: tr. 630, ký tự 10
Hán ngữ Đại Tự điển (ấn bản đầu tiên): tập 2, tr. 983, ký tự 5
Dữ liệu Unihan: U+5DF1

Chữ Nôm

(trợ giúp hiển thị và nhập chữ Nôm)

己 viết theo chữ quốc ngữ
kỉ, kỷ
Tra mục từ trên để biết ngữ nghĩa tiếng Việt.

Cách phát âm

IPA theo giọng
Hà Nội	Huế	Sài Gòn
kḭ˧˩˧	ki˧˩˨	ki˨˩˦

Vinh	Thanh Chương	Hà Tĩnh
ki˧˩		kḭʔ˧˩

Dạng Nôm của kỉ (“kỷ”).
愛人如己 ― ái nhơn như kỷ ― yêu người như mình

Tham khảo

Huỳnh Tịnh Của (1895) Đại Nam Quấc âm tự vị, tập I, tr. 579
Hồ Lê (chủ biên) (1976) Bảng tra chữ nôm, Hà Nội: Viện Ngôn ngữ học, Uỷ ban khoa học xã hội Việt Nam, tr. 13
Trần Văn Kiệm (2004) Giúp đọc Nôm và Hán Việt‎^[1], Nhà xuất bản Đà Nẵng

Tiếng Bách Tế

Danh từ

己 (*kɨ) (Nhật Bản thư kỷ 基 hoặc 紀)

Thành
Đồng nghĩa: 忽 (xol), サシ (casI)

Hậu duệ

→ Tiếng Nhật cổ: 城 (ki₂)
- Tiếng Nhật: 城 (ki)

Tham khảo

John Bentley (2000), New Look at Paekche and Korean: Data from Nihon shoki, Language Research‎^[2], tập 36, issue 2, Seoul National University, tr. 417—443
Alexander Vovin (2005), Koguryo and Paekche: Different Languages or Dialects of Old Korean?, Journal of Inner and East Asian Studies, tập 2, issue 2, Koguryo Research Foundation, tr. 108—140
Alexander Vovin (2013), From Koguryo to T'amna, Korean Linguistics‎^[3], tập 15, issue 2, John Benjamins Publishing Company, tr. 222—240

Tiếng Bắc Amami Ōshima

Kanji

Từ nguyên

Có thể dẫn xuất từ tiếng Nhật 己; đồng nguyên với tiếng Yoron うろ (“mày”).

Cách phát âm

IPA^{(ghi chú)}: [ʔura]

Đại từ

己(うら) (ura)

Đại từ ngôi thứ hai: mày, ngươi, cậu, bạn.

Tham khảo

うら【己】, JLect, 2023

Tiếng Kunigami

Kanji

Từ nguyên

Có thể dẫn xuất từ tiếng Nhật 己; đồng nguyên với tiếng Yoron うろ (“mày”).

Cách phát âm

IPA^{(ghi chú)}: [ʔura]

Đại từ

己(うら) (ura)

Đại từ ngôi thứ hai: mày, ngươi, cậu, bạn.

Tham khảo

うら【己】, JLect, 2023

Tiếng Nam Amami Ōshima

Kanji

Từ nguyên

Có thể dẫn xuất từ tiếng Nhật 己; đồng nguyên với tiếng Yoron うろ (“mày”).

Cách phát âm

IPA^{(ghi chú)}: [ʔura]

Đại từ

己(うら) (ura)

Đại từ ngôi thứ hai: mày, ngươi, cậu, bạn.

Tham khảo

うら【己】, JLect, 2023

Tiếng Nhật

Wikipedia tiếng Nhật có bài viết về:

己

Kanji

己

(“Kyōiku” kanji lớp 6)

Kỷ (mình, bản thân).

Âm đọc

Go-on: こ (ko, Jōyō)
Kan-on: き (ki, Jōyō)
Kun: おのれ (onore, 己, Jōyō); おの (ono, 己); おれ (ore, 己); おら (ora, 己); うぬ (unu, 己); うら (ura, 己); おどれ (odore, 己); つちのと (tsuchinoto, 己)
Nanori: おと (oto); な (na); み (mi)

Từ ghép

Ghi chú sử dụng

Xuất hiện trong Vạn diệp tập (~ năm 759) như là 借音 (shakuon) kana cho ⟨ko₂⟩ và ⟨go₂⟩.

Từ nguyên

Kanji trong mục từ này
己
き Lớp: 6
kan’on

Từ tiếng Hán trung cổ 己.

Cách phát âm

(Tokyo) き [kíꜜ] (Atamadaka – [1])^[1]
IPA^{(ghi chú)}: [kʲi]

Danh từ riêng

己(き) (Ki)

Can thứ sáu: Kỷ.
Từ có nghĩa rộng hơn: 天干 (tenkan), 十干 (jikkan)

Từ cùng trường nghĩa: 甲, 乙, 丙, 丁, 戊, 己, 庚, 辛, 壬, 癸

Từ dẫn xuất

己巳(きし) (Kishi)

Từ nguyên

Nguyên bản là từ ghép của 土 (tsuchi, “thổ”, thuộc ngũ hành) +‎ の (no, trợ từ sở hữu) +‎ 弟 (oto, “đệ”).

Cách phát âm

(Tokyo) つちのと [tsùchínóꜜtò] (Nakadaka – [3])^[1]
IPA^{(ghi chú)}: [t͡sɨ̥ᵝt͡ɕino̞to̞]

Danh từ riêng

己(つちのと) (Tsuchinoto)

Can thứ sáu: Kỷ.
Từ có nghĩa rộng hơn: 天干 (tenkan), 十干 (jikkan)

Từ cùng trường nghĩa: 甲, 乙, 丙, 丁, 戊, 己, 庚, 辛, 壬, 癸

Từ nguyên

Từ 己 (ono, đại từ phản thân hoặc ngôi thứ nhất, xem bên dưới) +‎ れ (re, “thing”, kết thúc danh từ chỉ định).

Cách phát âm

(Tokyo) おのれ [ònóré] (Heiban – [0])^[1]
IPA^{(ghi chú)}: [o̞no̞ɾe̞]

Đại từ

己(おのれ) (onore)

Đại từ phản thân: mình.
(hạ mình, lỗi thời) Đại từ ngôi thứ nhất: tôi, tao, ta
(hạ thấp) Đại từ ngôi thứ hai: mày, ngươi Bản mẫu:rfv-sense
Đồng nghĩa: お前 (omae), 貴様 (kisama)

Từ dẫn xuất

Phó từ

己(おのれ) (onore)

Do bản thân.
Đồng nghĩa: 自然に (shizen ni), 独りでに (hitori de ni)

Thán từ

己(おのれ) (onore)

Bày tỏ tức giận hoặc thất vọng.

Từ nguyên

Kanji trong mục từ này
己
おの Lớp: 6
kun’yomi

Có vẻ giống như tiếng Miyako っゔぁ (vva, đại từ ngôi thứ hai số ít). Xem thêm うぬ (unu) và うな (una).

Cách phát âm

(Tokyo) おの [óꜜnò] (Atamadaka – [1])^[2]
(Tokyo) おの [ònó] (Heiban – [0])^[2]
IPA^{(ghi chú)}: [o̞no̞]

Đại từ

己(おの) (ono)

Đại từ phản thân: mình.
Đại từ ngôi thứ nhất: tôi, tao, ta
Đồng nghĩa: 私 (watakushi), 我 (ware)

Từ dẫn xuất

Từ nguyên

Kanji trong mục từ này
己
おれ Lớp: 6
kun’yomi

Cách phát âm

(Tokyo) おれ [òré] (Heiban – [0])^[1]
IPA^{(ghi chú)}: [o̞ɾe̞]

Đại từ

己(おれ) (ore)

Dạng viết khác của 俺 (ore): Đại từ ngôi thứ nhất: tôi, tao, ta

Từ dẫn xuất

Từ nguyên

Kanji trong mục từ này
己
おら Lớp: 6
kun’yomi

Từ nguyên cho mục này bị thiếu hoặc chưa đầy đủ. Vui lòng bổ sung vào mục từ, hoặc thảo luận tại trang thảo luận.

Đại từ

己(おら) (ora)

Đại từ ngôi thứ nhất: tôi, tao, ta

Từ nguyên

Kanji trong mục từ này
己
うぬ Lớp: 6
kun’yomi

Chuyển âm từ ono (xem bên trên).^[1]

Cách viết khác

汝

Cách phát âm

(Tokyo) うぬ [ùnú] (Heiban – [0])
(Tokyo) うぬ [úꜜnù] (Atamadaka – [1])
IPA^{(ghi chú)}: [ɯ̟ᵝnɯ̟ᵝ]

Phát âm đại từ chưa rõ.

Đại từ

己(うぬ) (unu)

Đại từ ngôi thứ hai: mày, ngươi, bạn.
Đại từ phản thân: mình.
Đồng nghĩa: 自分自身 (jibun-jishin)

Từ dẫn xuất

己(うぬ)等(ら) (unura)

Thán từ

己(うぬ) (unu)

(thô tục) Mày!; thằng ngu!

Từ nguyên

Kanji trong mục từ này
己
うら Lớp: 6
kun’yomi

Từ nguyên cho mục này bị thiếu hoặc chưa đầy đủ. Vui lòng bổ sung vào mục từ, hoặc thảo luận tại trang thảo luận.

Đại từ

己(うら) (ura)

Đại từ ngôi thứ nhất: tôi, tao, ta

Từ nguyên

Kanji trong mục từ này
己
おどれ Lớp: 6
kun’yomi

Chuyển âm từ onore (xem bên trên).^[1]

Đại từ

己(おどれ) (odore)

Đại từ ngôi thứ hai: mày, ngươi, bạn.
Đồng nghĩa: 己 (unu), 貴様 (kisama)

Tham khảo

▲ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 2006, 大辞林 (Daijirin), ấn bản 3 (bằng tiếng Nhật), Tōkyō: Sanseidō, →ISBN
▲ ^2,0 ^2,1 Yamada Tadao et al., editors (2011), 新明解国語辞典 [Shin Meikai Kokugo Jiten] (bằng tiếng Nhật), ấn bản 7, Tokyo: Sanseidō, →ISBN

Tiếng Nhật cổ

Cách phát âm

IPA^{(ghi chú)}: [kʲi]

Danh từ

己 (ki)

Kỷ.
~ 759, Vạn diệp tập, tập 1, bài 1
名倍手吾己曽座 ― れしきなべて我れこそ座せ ― Ta ngồi xuống chỗ mình

Tiếng Okinawa

Kanji

Kanji trong mục từ này
己
う Lớp: 6

Cách phát âm

IPA^{(ghi chú)}: [ʔu]

Mô tả

己(う) (u)

Dùng trong từ ghép 己ぬ.

Tham khảo

うぬ【己ぬ】, JLect, 2023

Tiếng Tày

Cách phát âm

(Thạch An – Tràng Định) IPA^{(ghi chú)}: [ki˨˩˧]
(Trùng Khánh) IPA^{(ghi chú)}: [ki˨˦]
Phonetic: kỷ

Ký tự số

己 (kỷ)

Dạng Nôm Tày của kỷ.

荪皇辞桃仙己𫹄

Suôn vuồng từ đào tiên kỷ vửa

Vườn nhà vua mấy khi từ chối trồng cây đào tiên. (Then Phóng lệ)

Tham khảo

Dương Nhật Thanh, Hoàng Tuấn Nam (2003) Hoàng Triều Ân, editor, Từ điển chữ Nôm Tày‎^[4] (bằng tiếng Việt), Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội

Tiếng Triều Tiên

Cách phát âm

(HQ tiêu chuẩn/Seoul) IPA^{(ghi chú)}: [ki]
Ngữ âm Hangul: [기]

Hanja

己 (eumhun 자기 기 (jagi gi)

Dạng hanja^? của 기.
己婁王 ― 기루왕 ― Kỷ Lâu vương

Tham khảo

국제퇴계학회 대구경북지부 (國際退溪學會大邱慶北支部) (2007). Digital Hanja Dictionary, 전자사전／電子字典. 己

Tiếng Triều Tiên trung đại

Từ nguyên

Từ oko 己.

Cách phát âm

IPA^{(ghi chú)}: [ɾi]

Hanja

己

Dạng Hán tự của 리 (li).
Thế kỷ 12, 김부식 (金富軾 - Kim Phú Thức), Tam quốc sử ký - 삼국사기 (三國史記), tập 47:
眞平王建福四十一年己卯冬十月
Mùa đông tháng 10 năm Kỷ Mão đời Kiến Phúc vương

Tiếng Trung Quốc

Wikipedia has an article on:

己部

Wikipedia has an article on:

己 (天干)

Wikipedia has an article on:

己姓

Nguồn gốc ký tự

Sự tiến hóa của chữ 己
Thương	Tây Chu	Chiến Quốc	Thuyết văn giải tự (biên soạn vào thời Hán)	Lục thư thông (biên soạn vào thời Minh)
Giáp cốt văn	Kim văn	Thẻ tre và lụa thời Sở	Tiểu triện	Sao chép văn tự cổ

Các ký tự trong cùng chuỗi ngữ âm (己) (Zhengzhang, 2003)

	Tiếng Hán thượng cổ
改
跽
己
紀
妀
記
杞
屺
芑
邔
玘
忌
鵋
誋
梞

Chữ tượng hình (象形) – dây lụa để buộc. Nguyên dạng của 紀. Đừng nhầm lẫn với 已 và 巳.

Từ nguyên

Không rõ (Schuessler, 2007).

Cách phát âm

Quan thoại
(Tiêu chuẩn)
(Bính âm): jǐ (ji³)

(Chú âm phù hiệu): ㄐㄧˇ

(Thành Đô, SP): ji³

(Đông Can, Chữ Kirin và Wiktionary): җи (ži, I)
Quảng Đông (Việt bính): gei²
Cám (Wiktionary): ji³
Khách Gia
(Sixian, PFS): kí

(Mai Huyện, Quảng Đông): gi³
Tấn (Wiktionary): ji²
Mân Bắc (KCR): gǐ
Mân Đông (BUC): gī
Mân Nam
(Mân Tuyền Chương, POJ): kī / kí

(Triều Châu, Peng'im): gi² / gi⁷
Ngô
- (Northern): ⁵ci
Tương (Trường Sa, Wiktionary): ji³

Quan thoại
- (Hán ngữ tiêu chuẩn)⁺
  - Bính âm: jǐ
  - Chú âm phù hiệu: ㄐㄧˇ
  - Tongyong Pinyin: jǐ
  - Wade–Giles: chi³
  - Yale: jǐ
  - Gwoyeu Romatzyh: jii
  - Palladius: цзи (czi)
  - IPA Hán học ^{(ghi chú)}: /t͡ɕi²¹⁴/
- (Thành Đô)
  - Bính âm tiếng Tứ Xuyên: ji³
  - Scuanxua Ladinxua Xin Wenz: gi
  - IPA Hán học^{(ghi chú)}: /t͡ɕi⁵³/
- (Đông Can)
  - Chữ Kirin và Wiktionary: җи (ži, I)
  - IPA Hán học ^{(ghi chú)}: /t͡ɕi²⁴/
  (Lưu ý: Cách phát âm trong tiếng Đông Can hiện đang được thử nghiệm và có thể không chính xác.)
Quảng Đông
- (Standard Cantonese, Guangzhou–Hong Kong)
  - Jyutping: gei²
  - Yale: géi
  - Cantonese Pinyin: gei²
  - Guangdong Romanization: géi²
  - Sinological IPA ^(key): /kei̯³⁵/
Cám
- (Nam Xương)
  - Wiktionary: ji³
  - IPA Hán học ^{(Nam Xương|ghi chú)}: /t͡ɕi²¹³/
Khách Gia
- (Sixian, bao gồm Miêu Lật và Mỹ Nùng)
  - Pha̍k-fa-sṳ: kí
  - Hệ thống La Mã hóa tiếng Khách Gia: gi`
  - Bính âm tiếng Khách Gia: gi³
  - IPA Hán học : /ki³¹/
- (Mai Huyện)
  - Quảng Đông: gi³
  - IPA Hán học : /ci³¹/
Tấn
- (Thái Nguyên)⁺
  - Wiktionary: ji²
  - IPA Hán học (old-style): /t͡ɕi⁵³/
Mân Bắc
- (Kiến Âu)
  - La Mã hóa phương ngữ Kiến Ninh: gǐ
  - IPA Hán học ^{(ghi chú)}: /ki²¹/
Mân Đông
- (Phúc Châu)
  - Bàng-uâ-cê: gī
  - IPA Hán học ^{(ghi chú)}: /ki³³/
Mân Nam
- (Mân Tuyền Chương)
  - Phiên âm Bạch thoại: kī / kí
  - Tâi-lô: kī / kí
  - Phofsit Daibuun: ki, kie
  - IPA (Hạ Môn): /ki²²/, /ki⁵³/
  - IPA (Tuyền Châu): /ki⁴¹/, /ki⁵⁵⁴/
  - IPA (Chương Châu): /ki²²/, /ki⁵³/
  - IPA (Đài Bắc): /ki³³/, /ki⁵³/
  - IPA (Cao Hùng): /ki³³/, /ki⁴¹/

Ghi chú: kī - bạch thoại, kí - văn ngôn.

- (Triều Châu)
  - Peng'im: gi² / gi⁷
  - Phiên âm Bạch thoại-like: kí / kī
  - IPA Hán học ^{(ghi chú)}: /ki⁵²/, /ki¹¹/

Ghi chú: gi7 - dùng trong 家己.

Ngô
- (Shanghai)
  - Wugniu: ⁵ci
  - MiniDict: ci^去
  - Wiktionary Romanisation (Shanghai): ²ji
  - Sinological IPA (Shanghai): /t͡ɕi³⁴/
Tương
- (Trường Sa)
  - Wiktionary: ji³
  - IPA Hán học ^{(ghi chú)}: /t͡ɕi⁴¹/

Danh từ riêng

己

Can Kỷ.
Tên một họ

Đại từ

己

Mình.
1919, Calvin Wilson Mateer (狄考文) và cộng sự, “Sáng thế Ký 3:7 (創世記)”, trong Kinh Thánh (聖經 (和合本)):
他們二人的眼睛就明亮了、纔知道自己是赤身露體、便拿無花果樹的葉子、爲自己編作裙子。
Đoạn, mắt hai người đều mở ra, biết rằng mình lỏa-lồ, bèn lấy lá cây vả đóng khố che thân.

Từ ghép

Hậu duệ

→ Tiếng Tráng: geij

Cách phát âm

Quảng Đông (Việt bính): gi¹

Quảng Đông
- (Standard Cantonese, Guangzhou–Hong Kong)
  - Jyutping: gi¹
  - Yale: gī
  - Cantonese Pinyin: gi¹
  - Guangdong Romanization: gi¹
  - Sinological IPA ^(key): /kiː⁵⁵/

Mô tả

己

Chỉ dùng trong 潮州音樂——自己顧自己

Tham khảo

“己”, 漢語多功能字庫 (Hán ngữ đa công năng tự khố)‎^[5], 香港中文大學 (Đại học Trung văn Hồng Kông), 2014–
“己”, 教育部異體字字典 (Giáo dục bộ dị thể tự tự điển)‎^[6], Bộ Giáo dục (Trung Hoa Dân Quốc), 2017
Viện Khoa học Xã hội Việt Nam (2008) Từ điển Trung Việt, Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội, tr. 568

Tiếng Yaeyama

Kanji

己 (hiragana っら, romaji qra) 己 (hiragana ぅら, romaji 'ra)

Cách phát âm

IPA^{(ghi chú)}: [ʔɾa]

Đại từ

己(っら) (rra) 己(ぅら) (-ura)

Đại từ ngôi thứ hai: mày, ngươi, cậu, bạn.

Tham khảo

っら・ぅら【己】, JLect, 2023

Tiếng Yonaguni

Kanji

己 (hiragana う, romaji u)

Cách phát âm

IPA^{(ghi chú)}: [ʔu]

Mô tả

己(う) (u)

Dùng trong từ ghép 己ぬ.

Tham khảo

うぬ【己ぬ】, JLect, 2023

Tiếng Yoron

Kanji

Từ nguyên

Có thể dẫn xuất từ tiếng Nhật 己.

Cách phát âm

IPA^{(ghi chú)}: [ʔura]

Đại từ

己(うら) (ura)

Đại từ ngôi thứ hai: mày, ngươi, cậu, bạn.

Tham khảo

うら【己】, JLect, 2023

[DJR-1] ▲ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 2006, 大辞林 (Daijirin), ấn bản 3 (bằng tiếng Nhật), Tōkyō: Sanseidō, →ISBN

[SMK7-2] ▲ ^2,0 ^2,1 Yamada Tadao et al., editors (2011), 新明解国語辞典 [Shin Meikai Kokugo Jiten] (bằng tiếng Nhật), ấn bản 7, Tokyo: Sanseidō, →ISBN

[1]

[2]

Chữ Hán

Tra cứu

Chuyển tự

Từ dẫn xuất

Hậu duệ

Tham khảo

Chữ Nôm

Cách phát âm

Tham khảo

Tiếng Bách Tế

Danh từ

Hậu duệ

Tham khảo

Tiếng Bắc Amami Ōshima

Kanji

Từ nguyên

Cách phát âm

Đại từ

Tham khảo

Tiếng Kunigami

Kanji

Từ nguyên

Cách phát âm

Đại từ

Tham khảo

Tiếng Nam Amami Ōshima

Kanji

Từ nguyên

Cách phát âm

Đại từ

Tham khảo

Tiếng Nhật

Kanji

Âm đọc

Từ ghép

Ghi chú sử dụng

Từ nguyên

Cách phát âm

Danh từ riêng

Từ dẫn xuất

Từ nguyên

Cách phát âm

Danh từ riêng

Từ nguyên

Cách phát âm

Đại từ

Từ dẫn xuất

Phó từ

Thán từ

Từ nguyên

Cách phát âm

Đại từ

Từ dẫn xuất

Từ nguyên

Cách phát âm

Đại từ

Từ dẫn xuất

Từ nguyên

Đại từ

Từ nguyên

Cách viết khác

Cách phát âm

Đại từ

Từ dẫn xuất

Thán từ

Từ nguyên

Đại từ

Từ nguyên

Đại từ

Tham khảo

Tiếng Nhật cổ

Cách phát âm

Danh từ

Tiếng Okinawa

Kanji

Cách phát âm

Mô tả

Tham khảo

Tiếng Tày

Cách phát âm