na

Tiếng Việt

na

Danh từ

na

1. Cây ăn quả, vỏ quả có nhiều mắt, thịt quả trắng, mềm, ngọt, hạt màu đen. Tên khoa học là Annona squamosa.
2. Quả của cây này.

   Na mở mắt (sắp chín, kẽ giữa các mắt mở rộng ra).

   Răng đen hạt na.

Đồng nghĩa

• mãng cầu ta
• mãng cầu dai, mãng cầu giai
• sa lê
• phan lệ chi

Dịch

cây

• Tiếng Pháp: attier gđ, pommier cannelle gđ

quả

• Tiếng Anh: sugar-apple, sweetsop, custard-apple
• Tiếng Pháp: atte gđ, pomme cannelle gđ

• Tiếng Tây Ban Nha: anón gđ, riñón gđ, chirimoya gc, anona gc, saramuyo gđ

Từ liên hệ

• bình bát, nê

Động từ

na

1. (Khẩu ngữ) Mang theo người một cách lôi thôi, vất vả.

   Na cả một bị nặng, không bước đi được.

   Na theo lắm thứ linh tinh.

Tham khảo

• Hồ Ngọc Đức (biên tập viên) (2003), “na”, trong Việt–Việt‎ (DICT), Leipzig: Dự án Từ điển tiếng Việt miễn phí (chi tiết)

Tiếng Anh

Từ nguyên

Từ tiếng Anh cổ nā.

Phó từ

na (không so sánh được)

1. (Thông tục) Không.

Thán từ

na

1. (Geordie^?, hoặc thông tục) Không.

   Na, yor wrang. — Không, bạn không đúng.

   Na, ye cannet watch telly. — Không, con không được coi TV.

Tham khảo

• The New Geordie Dictionary, Frank Graham, 1987, ISBN 0946928118.
• A Dictionary of North East Dialect, Bill Griffiths, 2005, NXB Đại học Northumbria, ISBN 1904794165.

Tiếng Anh cổ

Từ nguyên

Từ ne- (“không”), từ ā (“bao giờ”).

Phó từ

nā

1. Không.
2. Không bao giờ.

Liên từ

nā

1. Không.

Đồng nghĩa

• nō
• nese

Tiếng Asturias

Từ nguyên

Từ en (“trong”) + la (“(mạo từ gc số ít)”).

Từ rút gọn

na gc (gđ nel, gt no, gđ số nhiều nos, gc số nhiều nes)

1. Ở, tại, trong (nơi chốn, không gian...).

Tiếng Bồ Đào Nha

Từ nguyên

Từ em + a.

Từ rút gọn

na gc (gđ no, gđ số nhiều nos, gc số nhiều nas)

1. Ở, tại, trong (nơi chốn, không gian...).

Tiếng Đức

Cách phát âm

• IPA: /na/

Thán từ

na!

1. Đấy, thế đấy.

Từ dẫn xuất

• na klar

Tiếng Galicia

Từ nguyên

từ rút gọn

Từ en (“trong”) + a (“(mạo từ gc số ít)”).

đại từ

Từ a.

Từ rút gọn

na gc (gđ no, gđ số nhiều nos, gc số nhiều nas)

1. Ở, tại, trong (nơi chốn, không gian...).

Đại từ

na gc đối cách

1. Xem a

Tiếng Hà Lan

Cách phát âm

• IPA: /naː/

Hà Lan (nam giới)

[naː]

Giới từ

na

1. Sau, sau khi.
2. Ở đằng sau, phía sau, đứng sau, liền sau.
3. Theo sau, theo đuổi (diễn tả ý tìm kiếm, sự mong muốn, sự trông nom săn sóc).

Trái nghĩa

• voor
• vóór

Tính từ

na (không biến, cấp so sánh nader, cấp cao nhất naast)

1. Gần, thân, sát.

Ghi chú sử dụng

Cấp so sánh và cao cấp của tính từ càng ngày càng giống các tính từ riêng.

Từ dẫn xuất

• nabij
• te na komen

Tiếng Hungary

• IPA: /ˈnɒ/

Thán từ

na

1. Sao, vậy thì sao.

   Na, nem baj. — Không có sao.

   Na és? — Như vậy thì làm cái gì? Như vậy thì nghĩ làm sao?

   Na, gyerünk! — Được, hãy đi!

2. Ô!, ơ! (ngạc nhiên).

   Na, ne mondj ilyet! — Ô, đừng nói vậy!

   Na, ez fáj! — Đau!

Từ dẫn xuất

• nahát
• nana
• naná

Tiếng Latinh

Động từ

nā

1. Mệnh lệnh số ít của no (“hãy bơi”)

Tiếng Lojban

cmavo

na (rafsi nar)

1. Không.

Tiếng Mangas

Cách phát âm

• IPA^{(ghi chú)}: [na᷄]

Danh từ

na

1. con bò.

Tham khảo

• Blench, Roger, Bulkaam, Michael. 2020. An introduction to Mantsi, a South Bauchi language of Central Nigeria.

Tiếng Mongghul

Danh từ

na

1. con dấu.

Tiếng M'Nông Đông

Danh từ

na

1. (Rơlơm) ná.

Tham khảo

• Blood, Evangeline; Blood, Henry (1972) Vietnam word list (revised): Mnong Rolom. SIL International.

Tiếng M'Nông Trung

Danh từ

na

1. ná.

   Dơi lĕ, may ndjôt an na jêh ri hăr.

   Được, anh xách cho tôi cái ná và tên.

Tiếng Mường

Danh từ

na

1. (Mường Bi) quả na.

Tính từ

na

1. (Mường Bi) choai.

Tham khảo

• Nguyễn Văn Khang, Bùi Chỉ, Hoàng Văn Hành (2002) Từ điển Mường - Việt‎, Nhà xuất bản Văn hóa Dân tộc Hà Nội

Tiếng Nùng

Danh từ

na

1. (Nùng Inh) cậu (em trai mẹ).

Tham khảo

• DỮ LIỆU TỪ ĐIỂN VIỆT - TÀY-NÙNG.

Tiếng Ba Lan

Cách phát âm

• IPA: /na/

Từ nguyên

Từ tiếng Slav nguyên thủy *na, từ tiếng Ấn-Âu nguyên thủy *h₂neh₃.

Giới từ

na

1. (+ ư cách) Trên, ở trên; ở, tại, trong.
2. (+ đổi cách) Vào, vào lúc.

Tiếng Quốc tế ngữ

Từ nguyên

Có lẽ từ -n (“(đối cách)”).

Giới từ

na

1. (Mới, không chính thức^?) Dùng để bắt đầu một nhóm từ đối cách.

Ghi chú sử dụng

Được sử dụng trên Internet. Không nên sử dụng trong một số trường hợp: số (unu), trợ từ (iom, ties), chữ cái (J), tên sách, và lời trích dẫn.

Tiếng Sán Chay

Tính từ

na

1. dày.

Tham khảo

• Gregerson, Kenneth J.; Edmondson, Jerold A. (1998). "Some Puzzles in Cao Lan" (PDF).

Tiếng Séc

Cách phát âm

• IPA: /na/

Praha, Cộng hòa Séc (nam giới)

[na]

Giới từ

na

1. Trên, ở trên.
2. Để, với mục đích là.
3. Đây này.
4. Vào, nhắm vào, về phía.

   Nekřič na mě. — Đừng kêu cho tôi.

Tiếng Tày

Cách phát âm

• (Thạch An – Tràng Định) IPA^{(ghi chú)}: [naː˧˧]
• (Trùng Khánh) IPA^{(ghi chú)}: [naː˦˥]

Tính từ

na

1. dày.
2. mạnh dạn, bạo.

Tham khảo

• Lương Bèn (2011) Từ điển Tày-Việt‎ (bằng tiếng Việt), Thái Nguyên: Nhà Xuất bản Đại học Thái Nguyên

Tiếng Tây Ban Nha

Từ nguyên

Từ enna, từ en + la.

Từ rút gọn

na

1. (Cũ) Ổ, tại, trong (nơi chốn, không gian...).

Tiếng Xinh Mun

Danh từ

na

1. lá.

Tham khảo

• Edmondson, Jerold A. (2010). "The Kháng language of Vietnam in comparison to Ksingmul (Xinh-mun)" (PDF).