Phụ lục:Chữ Latinh
Phụ lục này giải thích các ký tự viết bằng chữ Latinh.
Mục chữ La Mã hoặc bảng chữ cái La Mã là mục được sử dụng ở Vương quốc Anh cho những gì được biết đến ở Hoa Kỳ là chữ viết Latinh hoặc bảng chữ cái Latinh.
Không được nhầm lẫn với một phông chữ roman (chưa được in hoa), có các dạng chữ thẳng đứng thông thường, trái ngược với các phông chữ viết tay, nghiêng hơn.
Chữ cái
[sửa]Bảng chữ cái Latinh cơ bản của ISO gồm 26 chữ cái in hoa (ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ) và 26 phiên bản in thường của các chữ cái giống nhau (abcdefghijklmnopqrstuvwxyz), dẫn đến các cặp sau:
Các biến thể chữ cái
[sửa]Hai hoặc nhiều chữ có thể được nối với nhau bằng ký tự đơn, tạo thành các chữ ghép. (v.d.: chữ a và e nối với nhau tạo thành chữ æ) Cuối cùng, dấu phụ có thể được thêm vào chữ cái hoặc chữ ghép. (ví dụ, một dấu sắc có thể được thêm vào chữ o, tạo thành chữ ó)
- (Biến thể của chữ A): Áá Àà Ââ Ǎǎ Ăă Ãã Ảả Ȧȧ Ạạ Ää Åå Ḁḁ Āā Ąą ᶏ Ⱥⱥ Ȁȁ Ấấ Ầầ Ẫẫ Ẩẩ Ậậ Ắắ Ằằ Ẵẵ Ẳẳ Ặặ Ǻǻ Ǡǡ Ǟǟ Ȃȃ Ɑɑ ᴀ Ɐɐ ɒ Aa Ææ ᴁ ᴭ ᵆ Ǽǽ Ǣǣ ᴂ
- (Biến thể của chữ B): Ḃḃ Ḅḅ Ḇḇ Ƀƀ Ɓɓ Ƃƃ ᵬ ᶀ ʙ Bb ȸ
- (Biến thể của chữ C): Ćć Ĉĉ Čč Ċċ C̄c̄ Çç Ḉḉ Ȼȼ Ƈƈ ɕ ᴄ Cc
- (Biến thể của chữ D): Ďď Ḋḋ Ḑḑ D̦d̦ Ḍḍ Ḓḓ Ḏḏ Đđ Ðð D̦d̦ Ɖɖ Ɗɗ Ƌƌ ᵭ ᶁ ᶑ ȡ ᴅ Dd Þþ ȸ DZDzdz DZDzdz DŽDždž DŽDždž
- (Biến thể của chữ E): Éé Èè Êê Ḙḙ Ěě Ĕĕ Ẽẽ Ḛḛ Ẻẻ Ėė Ëë Ēē Ȩȩ Ęę ᶒ Ɇɇ Ȅȅ Ếế Ềề Ễễ Ểể Ḝḝ Ḗḗ Ḕḕ Ȇȇ Ẹẹ Ệệ ⱸ ᴇ Əə Ǝǝ Ɛɛ Ee ᴂ ᴔ Ææ ᴁ ᴭ ᵆ Ǽǽ Ǣǣ Œœ ᵫ
- (Biến thể của chữ F): Ḟḟ Ƒƒ ᵮ ᶂ ꜰ Ff ff ffi ffl fi fl
- (Biến thể của chữ G): Ǵǵ Ğğ Ĝĝ Ǧǧ Ġġ Ģģ Ḡḡ Ǥǥ Ɠɠ ᶃ ɢ Ȝȝ Gg Ŋŋ ɢ ɢ̆
- (Biến thể của chữ H): Ĥĥ Ȟȟ Ḧḧ Ḣḣ Ḩḩ Ḥḥ Ḫḫ H̱ẖ Ħħ Ⱨⱨ ɦ ʰ ʜ Hh h̃ ɧ
- (Biến thể của chữ I): Íí Ìì Ĭĭ Îî Ǐǐ Ïï Ḯḯ Ĩĩ Įį Īī Ỉỉ Ȉȉ Ȋȋ Ịị Ḭḭ Ɨɨ ᵻ ᶖ İi Iı ɪ Ɩɩ Ii fi IJij IJij
- (Biến thể của chữ J): Ĵĵ Ɉɉ J̌ǰ ȷ ʝ ɟ ʄ ᴊ Jj IJij IJij LJLjlj LJLjlj NJNjnj NJNjnj ʲ j̃
- (Biến thể của chữ K): Ḱḱ Ǩǩ Ķķ Ḳḳ Ḵḵ Ƙƙ Ⱪⱪ ᶄᶄ Ꝁꝁ ᴋ Kk
- (Biến thể của chữ L): Ĺĺ Ľľ Ļļ Ḷḷ Ḹḹ Ḽḽ Ḻḻ Łł Ŀŀ Ƚƚ Ⱡⱡ Ɫɫ ɬ ᶅ ɭ ȴ ʟ Ll fl LJLjlj LJLjlj
- (Biến thể của chữ M): Ḿḿ Ṁṁ Ṃṃ ᵯ ᶆ Ɱɱ ᴍ Mm
- (Biến thể của chữ N): Ńń Ǹǹ Ňň Ññ Ṅṅ Ņņ Ṇṇ Ṋṋ Ṉṉ N̈n̈ Ɲɲ Ƞƞ ᵰ ᶇ ɳ ȵ ɴ Nn Ŋŋ NJNjnj NJNjnj
- (Biến thể của chữ O): Óó Òò Ŏŏ Ôô Ốố Ồồ Ỗỗ Ổổ Ǒǒ Öö Ȫȫ Őő Õõ Ṍṍ Ṏṏ Ȭȭ Ȯȯ Ȱȱ Øø Ǿǿ Ǫǫ Ǭǭ Ōō Ṓṓ Ṑṑ Ỏỏ Ȍȍ Ȏȏ Ơơ Ớớ Ờờ Ỡỡ Ởở Ợợ Ọọ Ộộ Ɵɵ Ɔɔ Ȣȣ ⱺ ᴏ Oo Œœ ᴔ
- (Biến thể của chữ P): Ṕṕ Ṗṗ Ᵽᵽ Ƥƥ P̃p̃ ᵱ ᶈ ᴘ Ƿƿ Pp ȹ
- (Biến thể của chữ Q): Ɋɋ Ƣƣ ʠ Qq ȹ
- (Biến thể của chữ R): Ŕŕ Řř Ṙṙ Ŗŗ Ȑȑ Ȓȓ Ṛṛ Ṝṝ Ṟṟ Ɍɍ Ɽɽ Ꝛꝛ ᵲ ᶉ ɼ ɾ ᵳ ʀ Rr ɹ ɹ ʁ
- (Biến thể của chữ S): ſ ẞß Śś Ṥṥ Ŝŝ Šš Ṧṧ Ṡṡẛ Şş Ṣṣ Ṩṩ Șș S̩s̩ ᵴ ᶊ ʂ ȿ ꜱ Ʃʃ Ss
- (Biến thể của chữ T): Ťť Ṫṫ Ţţ Ṭṭ Țț Ṱṱ Ṯṯ Ŧŧ Ⱦⱦ Ƭƭ Ʈʈ T̈ẗ ᵵ ƫ ȶ ᶙ ᴛ Tt
- (Biến thể của chữ U): Úú Ùù Ŭŭ Ûû Ǔǔ Ůů Üü Ǘǘ Ǜǜ Ǚǚ Ǖǖ Űű Ũũ Ṹṹ Ųų Ūū Ṻṻ Ủủ Ȕȕ Ȗȗ Ưư Ứứ Ừừ Ữữ Ửử Ựự Ụụ Ṳṳ Ṷṷ Ṵṵ Ʉʉ Ʊʊ Ȣȣ ᵾ ᶙ ᴜ Uu ᵫ ɯ
- (Biến thể của chữ V): Ṽṽ Ṿṿ Ʋʋ ᶌᶌ ⱱ ⱴ ᴠ Ʌʌ Vv
- (Biến thể của chữ W): Ẃẃ Ẁẁ Ŵŵ Ẅẅ Ẇẇ Ẉẉ W̊ẘ Ⱳⱳ ᴡ Ww ʷ ʍ w̃
- (Biến thể của chữ X): Ẍẍ Ẋẋ ᶍ Xx
- (Biến thể của chữ Y): Ýý Ỳỳ Ŷŷ ẙ Ÿÿ Ỹỹ Ẏẏ Ȳȳ Ỷỷ Ỵỵ Ɏɏ Ƴƴ ʏ Yy
- (Biến thể của chữ Z): Źź Ẑẑ Žž Żż Ẓẓ Ẕẕ Ƶƶ Ȥȥ Ⱬⱬ ᵶ ᶎ ʐ ʑ ɀ ᴢ Ʒʒ Ƹƹ Zz DZDzdz DZDzdz DŽDždž DŽDždž
- (Các chữ khác): ' ʔɂ ˀ ʕ ˁ ʡ ʢ
Dấu câu
[sửa]Chữ Latinh bao gồm nhiều dấu câu.
- dấu chấm: .
- dấu chấm than: !
- dấu chấm hỏi: ?
- interrobang: ‽
- dấu phẩy: ,
- dấu hai chấm: :
- dấu chấm phẩy: ;
- dấu cách:
- dấu gạch chéo: /
- dấu ngoặc tròn: (, )
- dấu ngoặc vuông: [, ]
- dấu ngoặc nhọn: {, }
Chữ số La Mã
[sửa]Trong nhiều ngôn ngữ, có thể sử dụng một số chữ cái của hệ thống chữ Latinh làm số. Những chữ cái này được gọi là chữ số La Mã.
Bảng chữ cái
[sửa]Có nhiều bảng chữ cái viết bằng chữ Latinh trong các ngôn ngữ khác nhau.